Ecologisch, wat is dat?

Een ecologisch ontwerp vormt de basis voor de creatie van een levend (eco)systeem, ontworpen met de natuur mee, waarbij alles met elkaar is verbonden.

Het evenwicht wordt hersteld. Complexiteit, diversiteit, alles ondersteunt en versterkt elkaar. Er ontstaat een web van leven.

Het gaat daarbij om de netwerken van relaties en het zelfherstellend vermogen van de natuur. Want ecologie gaat over de interacties en samenhang in de natuur. Ecologie is georganiseerde chaos, want de natuur is altijd in beweging.

Natuurlijk evenwicht

Dat maakt dat ecologisch staat voor een werkwijze die ecologische interacties zo min mogelijk verstoort, herstelt en …. bevordert. Bevorderen is vaak een vorm van compensatie voor een gebrek aan deze interacties. Als er bijvoorbeeld veel bladluizen zijn dan betekent dit dat er te weinig natuurlijke vijanden zijn, zoals lieveheersbeestjes, oorwurmen, zweef- en gaasvliegen, verschillende spinnen en kevers, en vogels. Vaak ontbreekt een geschikte leefomgeving voor deze tegenspelers.

In eenvormige tuinen, en in monoculturen is er voor één diersoort vaak een overschot aan voedsel. De plaagdieren springen als het ware over van de ene op de andere voedselplant. Een biodiverse tuin gaat dit tegen.

Biodiversiteit geeft stabiliteit

Het doel van een ecologisch ontwerp is een natuurlijk ecosysteem na te bootsen dat zichzelf reguleert door diversiteit. Met behulp van op de natuur geënte ontwerpprincipes wordt gestreefd naar de hoogst mogelijke biodiversiteit. Het sluiten van kringlopen, duurzaam, circulair en spaarzaam zijn sleutelbegrippen. Het verminderen van de ecologische voetafdruk door het hergebruik van materialen is daarvan onderdeel.

Hoe groter de biodiversiteit, des te stabieler het systeem. Een gezonde, biodiverse tuin is aantrekkelijk voor nuttige dieren, zoals roofinsecten, kikkers, lijsters en egels. Bladvraat of anderszins hoort erbij maar blijft dan beperkt door de natuurlijke vijanden van de veroorzakers.

Verbindings- en overgangszones zijn belangrijk voor de natuurwaarde en de biodiversiteit. In een ecologisch ontwerp creëer je meerderel biotopen, habitats voor dieren. Ingrediënten van een natuurlijke tuin zijn bijvoorbeeld een levende haag (i.p.v. een schutting), een houtwal/takkenril, schuil- en overwinteringsplaatsen (oude dakpannen/stapelstenen, etc.), nest-/voedselplekken (vogelbosjes, bloeiboog), waterpartijen (wadi’s, vijver, waterelementen).

In een ecologisch ontwerp is er een gevarieerde beplanting, voor insecten (bijen, vlinders, zweefvliegen, etc.), met nectar en stuifmeel vanaf het vroege voorjaar (crocus, longkruid) tot het begin van de winter (sedum, klimop, …..). Ook kies je de favoriete nectar- en waardplanten van de insecten die je wilt helpen.

Een vogelvriendelijke beplanting, een dichte beplanting, en de toepassing van planten met een ecologische functie zijn ook onderdeel van het ontwerp. Bioaccumuleerders, stikstoffixeerders, diepwortelaars mogen niet ontbreken.

Kies voor botanische – wilde – soorten, (niet overgecultiveerde soorten), inheems, omdat het lokale ecosysteem hierop functioneert, aangevuld met uitheems.

Water vormt de ziel van de tuin. Het is van levensbelang voor planten en dieren. Een gezonde, waterabsorbeerende bodem betekent gezonde, weerbare planten. Dieren zijn afhankelijk van water, om te badderen (ogels), drinken, of voor de voortplanting (kikkers, salamanders). Belangrijk is de aanwezigheid van natuurlijke oevers.

Natuurvriendelijke tuin regelt zichzelf

Een ecologisch ontwerp verbetert de water- en koolstofopslag, benut het zonlicht optimaal (door een (gestapelde) indeling in lagen), trekt nuttige dieren aan (bloemen, insecten, vogels), brengt de grond tot leven en combineert minder onderhoud (na aanleg) met meer intimiteit en een elegante, natuurlijke uitstraling.

Een goed doordacht natuurvriendelijk ontwerp resulteert in geweldige resultaten. Het is er sfeervol, betoverend, uitbundig en bloemrijk, dichtbegroeid met prachtige planten die meerdere functies hebben, waaronder fruitbomen, kruiden, groenbemesters, planten voor vogels, bijen en vlinders, en inspireert tot:

• samenwerken met de natuur, met de natuur mee
• gezondere en duurzamere vormen van vrij leven
• samen-/zelfvoorzienend (eetbare planten & vruchten)

Wil je een natuurlijke tuin leren ontwerpen? Wil je weten welke planten en technieken je toepast. Kijk eens bij het opleidingsaanbod van Ecology Academy.